Сандық дағдылар қазіргі еңбек нарығына бейімделуге қалай көмектеседі

Никитенко Сергей Сергеевич және Горицын Станислав Александрович, 6В06107 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» ББ студенттері,

Алдашева Динара Туленғалиқызы, педагогика ғылымдарының магистрі, М. Дулатов ат. Қостанай инженерлік-экономикалық университетінің аға оқытушысы

Сандық дағдылар қазіргі еңбек нарығына бейімделуге қалай көмектеседі

Әлем тез өзгеруде. Жаңа технологиялар өмірдің барлық салаларын өзгертеді: білім беру мен денсаулық сақтаудан бастап өнеркәсіп пен қызметке дейін. Бұл өзгерістер еңбек нарығына да әсер етеді. Жаңа кәсіптер пайда болады, ескілері жоғалады немесе танымайтындай өзгереді. Бұл жағдайда бейімделу қабілеті қазіргі адамның негізгі дағдысы болып табылады. Мұндай бейімделудің негізгі құралы - сандық дағдылар.

Сандық дағдылар дегеніміз не?

Цифрлық дағдылар - бұл цифрлық технологиялармен тиімді өзара әрекеттесу үшін қажетті білім мен дағдылар. Олар бірнеше деңгейлерге бөлінеді:

1. Негізгі дағдылар:

• Компьютерменжәнесмартфонменжұмыс істей білу;
• Мәтіндікредакторларды(Word),кестелерді(Excel),презентацияларды(PowerPoint) пайдаланудағдылары;
• Электрондықпоштамен, браузермен,мессенджерлерменжұмыс;
• Желідегіқауіпсізмінез-құлық дағдылары.

2. Орташа деңгей:

• Мамандандырылғанбағдарламалардыпайдалану(мысалы,CRMжүйелері,графикалықредакторлар,бухгалтерлік БҚ);
• Онлайнқызметтерменжұмыс:GoogleDocs,Zoom,бұлттысақтау;
• Әлеуметтікжелілердіжүргізу, цифрлықмаркетингтіңнегіздерін білу.

3. Жетілдірілген деңгей:

• Бағдарламалау,деректердіталдау, мәліметтер базасыменжұмыс;
• Машиналықоқыту, ЖИ,киберқауіпсіздік;
• Веб-дизайн,қосымшаларменсайттардыәзірлеу.

Сандық дағдылар қазіргі адамның өмірінде маңызды рөл атқарады. Олар білімге немесе тәжірибеге пайдалы қосымша ғана емес, сонымен қатар кәсіби байлықтың, жеке өсудің және әлеуметтік бейімделудің нақты негізі болады. Сандық сауаттылықтың маңызды болуының негізгі себептері:

1. Сандық дағдылар жұмысқа орналасу мүмкіндігін арттырады

Сандықдағдылары бар мамандареңбекнарығындаайтарлықтайсұранысқаие.Білім беру,медицинажәнеаграрлықсекторсияқтысалалардадацифрлықсауаттылыққақажеттілікартып келеді:мұғалімдерқашықтықтаноқытуплатформаларынмеңгереді,дәрігерлертелемедицинанықолданады,алагрономдардрондарменбақылаужүйелерін пайдаланады.

2. Қашықтықтан жұмыс істеу мүмкіндігі туады

Цифрландырукеңседентыс жұмыс істеугемүмкіндікашты.Фриланс,икемдікесте,халықаралықкомпаниялардажұмыс істеу - мұның бәрі цифрлыққұралдарды:коммуникация,жобалардыбасқару, файлдардыбөлісужәнет.б. платформалардықолданаалатындарға қол жетімдіболады.

3. Өмір бойы оқып, білім алу қолжетімділігі

Қазіргіәлембілімніңүнеміжаңаруынталап етеді.Онлайнкурстар,YouTube,оқытуқолданбалары,MOOC-платформалары(MassiveOpenOnlineCourses) - мұның бәрі цифрлықдағдыларыбарадамға кез келгенуақытта, кезкелгенжерде оқуға мүмкіндік береді.

4. Мансаптық өсуге ықпал ету

Цифрлықтехнологиянымеңгергенжұмысшыларкөбінесежоғарылайды.Оларкүнделіктіпроцестердіавтоматтандыруға, инновациялардыұсынуға, компанияныңөнімділігіментиімділігін арттыруға қабілетті.

5. Цифрлық дағдылар кәсіпкерлікке жол ашады, өз ісін бастауға көмектеседі

Көптеген заманауи кәсіпкерлер бизнесті тек цифрлық ресурстарға сүйене отырып бастайды. Интернет-дүкендер, блогтар, білім беру курстары, қосымшалар және IT саласындағы стартаптар цифрлық сауаттылықтың арқасында мүмкін болады.

Өмір мысалдары

• Гүлнара, оқытушы:пандемияғадейінуниверситетте жұмыс істеген,бірақсандыққұралдардықолданбаған.2020жылыZoom,Moodleжәнеонлайнкурстарқұрукурстарынанөтті.Қазіролавторлықкурсты жүргізеді жәнеәртүрліелдердіңстуденттеріне сабақ беріп, екіесекөпақша табады.
• Нұрдәулет, инженер:AutoCADжәне3D-модельдеудағдыларынмеңгерген.Бұлоғаннарықтаартықшылық берді - олжобаларBIM-ортасындаорындалатынхалықаралыққұрылыскомпаниясынаорналасты.
• Юлия, жас ана:бала күтімі демалысындаInstagram-дажарнамалаукурсынанөтіп, онлайнкиімдүкенінашты.Қазіроныңбизнесітолығымен әлеуметтік желілерарқылы жұмыс істейді.

Сандық дағдыларды қалай дамытуға болады?

1. Онлайн ресурстарды пайдалану:

Coursera, Udemy, Stepik, GeekBrains, Яндекс.Практикум, Нетология, Khan Academy.

2. Дағдыларды іс жүзінде қолдану:

Жобаларжасау,блогжүргізу, фрилансты қолданып көру.

3. Кері байланыс алу:

Кәсіби қауымдастықтардағы әріптестермен сөйлесу, хакатондар мен форумдарға қатысу.

4. Трендтерге шолу жасау:

ЖаңалықтардыңITресурстарынажазылу, сарапшылардыңблогтарыноқу.

Қандай мамандықтар әсіресе цифрлық дағдыларды қажет етеді?

• Деректержөніндегімаман (Data Analyst, Data Scientist)
• Бағдарламашы,веб-әзірлеуші
• Сандықмаркетолог
• UX/UIдизайнері
• Онлайн-оқытушы
• Киберқауіпсіздік бойынша маман
• IT-де жобаменеджері
• Контентпенжұмысжөніндегімаман

Қорытынды

Сандық дағдылар тек сәнді тренд емес. Бұл ХХІ ғасырдағы табысты мансаптың негізі. Олар өзгерістерге бейімделуге, икемді болуға, үйренуге, дамуға және жаңа мүмкіндіктер табуға көмектеседі. Цифрлық сауаттылықты дамыта отырып, біз өз болашағымызға инвестиция саламыз және қазіргі әлемнің сынақтарына төзімді боламыз.